Shiart-artystycznie
Kazimierz Ajdukiewicz
G��WNE KIERUNKI FILOZOFII
w wyj�tkach z dzie� ich klasycznych przedstawicieli
(teoria poznania – logika – metafizyka – teoria warto�ci).
Antologia z komentarzami dla szk� �rednich i wy�szych
Wydanie drugie rozszerzone (opracowa� Jacek Jadacki)
Format 220 na 140 mm, s. 547, oprawa twarda
ISBN: 978–83–7507–117–7
Z „Wprowadzenia do wydania drugiego”
Ksi��ka […] ukaza�a si� po raz pierwszy w 1923 roku.
Nie s� to zwyk�e wypisy […].
[…] Jej pierwsze wydanie przygotowa� z wyj�tkowym znawstwem nie byle kto: Kazimierz Ajdukiewicz, pierwszoplanowa posta� filozofii polskiej – i og�lniej, europejskiej – XX wieku […]. Wybrane przez siebie teksty, w du�ej cz�ci (je�li chodzi o teksty autor�w obcych) we w�asnym przek�adzie, Ajdukiewicz opatrzy� przypisami; niekt�re z nich s� ma�ymi rozprawkami na temat poruszany w odpowiednim fragmencie tekstu g��wnego. […] Ca�o�� zosta�a przez Ajdukiewicza poprzedzona obszernym wst�pem pt. „G��wne zagadnienia filozoficzne”, z kt�rego po kilkudziesi�ciu latach wyr�s� samodzielny podr�cznik Zagadnienia i kierunki filozofii (1949). […]
Jak si� ma obecne wydanie do wydania pierwszego? […]
Doda�em do „Wst�pu” […] nigdzie dot�d niepublikowany tekst Ajdukiewicza „O doznaniach estetycznych” […]. Nie narusza�em zawarto�ci trzech pierwszych cz�ci Wypis�w – z jednym wyj�tkiem: […] wstawi�em tekst „O czasie prawdziwym”, napisany przez samego Ajdukiewicza. […] Rozszerzy�em wznowienie Wypis�w na problematyk� […] nazwan� przez Ajdukiewicza „zagadnieniami etyki normatywnej i opisowej” oraz „psychologii”, a dok�adniej „psychologii spekulatywnej”, a tak�e problematyk� estetyki […]. St�d w drugim wydaniu pojawi�a si� cz�� czwarta, kt�r� nazwa�em […] „Teori� warto�ci” […]: s� to wyj�tki z dzie� klasycznych przedstawicieli tej problematyki w filozofii polskiej […].
Komentarze Ajdukiewicza uzupe�ni�em w�asnymi (stanowi�cymi czasem uwagi do komentarzy Ajdukiewicza) […]. Zaktualizowa�em lub – rzadziej – skorygowa�em niekt�re informacje biograficzne Ajdukiewicza do cz�ci pierwszej, drugiej i trzeciej, i doda�em (je�li zachodzi�a taka potrzeba) nowe do cz�ci czwartej; doprowadzi�em te� do ko�ca XX wieku „Tabel� synchronistyczn�”, uzupe�ni�em „Indeks rzeczowy” o has�a odnosz�ce si� do nowo wprowadzonych tekst�w oraz doda�em „Indeks imienny”, „Indeks symboli logicznych”, „Wykaz u�ywanych skr�t�w”, a tak�e „S�owniczek wyraz�w i zwrot�w staropolskich i obcych” […].
Jest jeszcze jeden – tym razem ju� drobny – dodatek w obecnym wydaniu: portrety filozof�w, kt�rych teksty s� zamieszczone. Robi�c tak szed�em – jak i w wielu innych wypadkach – drog� [W�adys�awa] Tatarkiewicza, kt�ry pisa� w „Pos�owiu” z 1931 roku do swojej Historii filozofii: „Je�li pouczaj�cym jest dla Czytelnika opis �ycia filozofa, to tak samo i portret, ukazuj�cy jego oblicze”.
Jacek Jadacki
link ze szczeg�owym opisemSpis tre�ci
Jacek Jadacki: Wprowadzenie do wydania drugiego
Kazimierz Ajdukiewicz: Wprowadzenie do wydania pierwszego
WST�P: G��WNE ZAGADNIENIA FILOZOFICZNE
1. Co to s� poj�cia?
2. Po�yteczno�� poj��: s� one skarbnic� naszej wiedzy
3. Poj�cia a pogl�d na pewn� sfer� rzeczywisto�ci
4. Nie wszystkie poj�cia zostaj� wyja�nione przez nauki szczeg�owe
5. Zadania metafizyki: wyja�nienie ostatecznych poj�� i pogl�d na �wiat
6. Naczelne zagadnienia teorii poznania i g��wne sposoby ich rozwi�za�
7. Naczelne zagadnienia i zadania logiki
8. Zagadnienia etyki normatywnej i opisowej, oraz sposoby ich rozwi�za�
9. Psychologia
10. O doznaniach estetycznych
1. TEORIA POZNANIA
Rozdzia� I. Kryterium prawdy
1. Ren� Descartes: O czym mo�na w�tpi� [1641]
2. Ren� Descartes: Po czym mo�na odr�ni� prawd� od fa�szu [1641]
3. Georg Simmel: Prawda polega na biologicznej po�yteczno�ci [1895]
4. Jan �ukasiewicz: Praktyczna warto�� zasady sprzeczno�ci [1910]
5. Sextus Empiricus: O sceptycyzmie pyrronejskim [II/III w.]
6. Gorgiasz z Leontinoi: Nie mo�emy niczego pozna� [V/IV w. przed Chr.]
Rozdzia� II. Idealizm i realizm
1. John Locke: Nasze idee nie s� wiernymi kopiami rzeczy [1690]
2. Hermann v. Helmholtz: Czy �wiat jest naprawd� taki, jakim si� wydaje [1879]
3. George Berkeley: Jedynie nasze idee s� dost�pne poznaniu. Istniej� tylko dusze i ich idee [1710]
4. David Hume: Wnioski o faktach i stosunek przyczynowy [1748]
5. David Hume: Nie mo�emy pozna� nic, pr�cz naszych idei [1739 1740]
6. Alexius Meinong: Krytyka argument�w idealizmu [1906]
7. Immanuel Kant: Istniej� rzeczy same w sobie, lecz pozna� mo�emy tylko ich przejawy [1783]
8. Marian Smoluchowski: Czy nauki przyrodnicze daj� nam poznanie �wiata rzeczywistego? [1917]
Rozdzia� III. Racjonalizm i empiryzm
1. Platon: Tylko rozum dostarcza poznania [IV w. przed Chr.]
2. J�drzej �niadecki: O wy�szo�ci rozumu nad do�wiadczeniem [1799]
3. Gottfried Wilhelm Leibniz: Do�wiadczenie nie jest jedynym �r�d�em poznania [1704]
4. John Stuart Mill: Pewniki matematyczne s� oparte na do�wiadczeniu [1843]
5. Immanuel Kant: O podstawach i �r�d�ach poznania [1781]
6. Bertrand Russell: Krytyka empiryzmu i kantowskiej teorii poznania [1919] 180
2. LOGIKA
1. Jan �niadecki: O potrzebie logiki i jej nauczania [1814]
2. Arystoteles: O zasadzie sprzeczno�ci [IV w. przed Chr.]
3. Louis Couturat: G��wne twierdzenia logiki algorytmicznej. Rachunek powiedze� [1912]
4. Louis Couturat: O b��dno�ci niekt�rych tryb�w klasycznego sylogizmu [1913]
5. Antoine Arnauld: Definicje wyraz�w i definicje rzeczy [1662]
6. Louis Couturat: Definicje w matematyce [1905]
7. Jan �ukasiewicz: O rodzajach rozumowania [1915]
8. Kazimierz Twardowski: O naukach apriorycznych czyli racjonalnych (dedukcyjnych) i naukach aposteriorycznych czyli empirycznych (indukcyjnych) [1923]
9. John Stuart Mill: Czy sylogizm przedstawia petitio principii? [1843]
10. John Stuart Mill: Logiczna warto�� sylogizmu [1843]
11. Christoph Sigwart: Czy pogl�d Milla na warto�� sylogizmu jest s�uszny? [1873]
12. Louis Liard: Metody badania indukcyjnego wed�ug Johna Stuarta Milla [1878]
13. William Kingdon Clifford: Co to jest wyja�nienie [1896]
14. John Stuart Mill: Wyja�nienie praw przyrody [1843]
15. Antoine Arnauld: G��wne postaci sofizmat�w [1662]
3. METAFIZYKA
1. Jan �niadecki: O metafizyce, jej donios�o�ci i trudno�ci [1814]
2. Ren� Descartes: Dusza i cia�o r�ni� si� co do swej istoty [1644]
3. Friedrich Paulsen: Materializm i jego krytyka [1892]
4. Artur Schopenhauer: Istot� �wiata jest wola [1819]
5. Artur Schopenhauer: Krytyka materializmu [1819]
6. Rudolf Hermann Lotze: Istniej� rzeczy same w sobie, a istota ich jest duchowa [1883]
7. Ernst Mach: �wiat duchowy nie jest w swej istocie materialny, ani materialny nie jest w istocie duchowy, lecz ka�dy sk�adnik �wiata rzeczywistego jest zar�wno materialny, jak duchowy [1886]
8. Henri Bergson: O czasie [1889]
9. Kazimierz Ajdukiewicz: Czas prawdziwy [1947]
10. Platon: O idei pi�kna [IV w. przed Chr.]
11. Arystoteles: Forma czyli istota rzeczy jednostkowych. Nie istnieje ona w oderwaniu od nich, jak uczy� Platon [IV w. przed Chr.]
12. Kazimierz Twardowski: Historia sporu o uniwersalia w wiekach �rednich [1910]
4. TEORIA WARTO�CI
Rozdzia� I. Antropologia
1. Izydora D�mbska: L�k przed �mierci� [1946]
2. J�zef Maria Boche�ski: Dusza i jej nie�miertelno�� [1987]
3. Jan Salamucha: Istnienie Boga [1946]
4. Jan Salamucha: Z�o i cierpienie [1947]
5. Hugo Ko���taj: O r�wno�ci przyrodzonej mi�dzy lud�mi [1810]
6. Leon Petra�ycki: Zagadnienie wolno�ci woli [1905]
7. Tadeusz Cze�owski: Sens i warto�� �ycia [1962]
8. Kazimierz Twardowski: Pesymizm i optymizm [1934]
9. Kazimierz Ajdukiewicz: Pochwa�a �ycia pracowitego [1948]
10. W�adys�aw Tatarkiewicz: Definicja szcz�cia [1947]
11. Tadeusz Cze�owski: O szcz�ciu [1940]
Rozdzia� II. Etyka
1. Tadeusz Cze�owski: Czym s� warto�ci [1964]
2. Antoni Wi�niewski: O etyce w og�lno�ci [1753]
3. Sebastian Petrycy z Pilzna: Co to jest dobro [1618]
4. Andrzej Maksymilian Fredro: Cnoty i ich pozory [1664]
5. W�adys�aw Tatarkiewicz: O czterech rodzajach s�d�w etycznych [1930]
6. Tadeusz Kotarbi�ski: O istocie oceny etycznej [1948]
7. Kazimierz Ajdukiewicz: O sprawiedliwo�ci [1939]
8. Maria Ossowska: Mi�o�� bli�niego i �yczliwo�� powszechna [1970]
9. W�adys�aw Witwicki: Czy prawda obowi�zuje zawsze? [1957]
10. Ignacy Krasicki: O niegodziwo�ci obmowy i szyderstwa [1798 1799]
Rozdzia� III. Estetyka
1. Stanis�aw Ossowski: Pi�kno [1936]
2. Stanis�aw Ossowski: Co to s� prze�ycia estetyczne? [1933]
3. Henryk Elzenberg: Osobowo�� tw�rcza artysty [1948]
4. Maciej Kazimierz Sarbiewski: Istota poezji [1626 1627]
5. Maurycy Mochnacki: Czy sztuka winna na�ladowa� natur�? [1828]
6. Leon Chwistek: Wielo�� rzeczywisto�ci w sztuce [1924]
7. Roman Ingarden: Dzie�o literackie jako tw�r wielowarstwowy [1931]
Tabela synchronistyczna
Indeks imienny
Indeks rzeczowy
Indeks symboli logicznych
S�owniczek wyraz�w i zwrot�w staropolskich i obcych
Wykaz u�ywanych skr�t�w
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plsliwowica.opx.pl
